ENTREVISTA CON LAURA ANEIROS

Entrevista, do 24 de xuño, con Laura Aneiros, autora de Mi vida en tus manos, publicada por Finis Terrae en 2013.

Estamos moi interesadas na celebración deste encontro coa escritora que descubrimos (con sorpresa) entre o profesorado do centro, onde impartiu clase de Tecnoloxía desde xaneiro.

Noelia Gómez, alumna de 2º de ESO-B, que cursa  Tecnoloxía, alumna e titoranda de Laura, conducirá esta entrevista, acompañada por Teresa L. Sancosmed, integrante do equipo de biblioteca.

NOELIA: Laura naceu o 25 de febrero de 1982 en Valdoviño. Sempre lle gustou a lectura, pero os seus estudos levárona por Ciencias e titulouse en Inxeniería Química. Empezou a traballar como profesora de Tecnoloxía. Trasladouse a en Ferrol e en Santiago de Compostela para cursar esta especialidade. A pesar de dirixir  a súa formación ao mundo da ciencia, foi unha apaixoada lectora desde que era pequeña. Atreveuse a posicionarse desde outra perspectiva e creou a novela Mi vida en tus manos, que publicou en 2013.

Teresa L. Sancosmed: Podemos comezar, se queres, facendo unha reflexión sobre o proceso da escrita, que lle pode interesar ao alumnado que se acerque a ler esta novela.

NOELIA: Cando naceu o proxecto de escribir esta novela? Sorprendeunos atopar  unha profesora de Tecnoloxía escritora…

LAURA: Non era un obxectivo escribir unha novela. Sempre me gustou escribir, desde adolescente, pero escribía relatos curtos. No último curso de carreira, tiña máis tempo libre, empecei a darle voltas a unha idea, e o resultado é o que estades vendo.

NOELIA: Tiñas claro o tema do que querías falar?

LAURA: Non. Empecei a escribir a partir dunha idea, pero despois vai evolucionando a medida que avanza a novela. A idea inicial e a idea final entón non teñen moito que ver. Iso obriga a tirar a papeleira de reciclaxe avances dos últimos días que ves que non che conducen onde ti queres levar esa historia.

NOELIA: O proceso de escritura leváchelo en secreto ou preferiches comentalo con alguén?

LAURA: Foi en segredo no sentido en que non o consideraba importante como para comentalo, pero non voluntariamente porque considerase que estaba facendo unha actividade que requerise nada…

NOELIA: Canto tempo che levou?

LAURA: Pois non o sei. Para escribir tes unha data de inicio, que é computable; pero non tes unha data para finalizar.

Teresa L. Sancosmed: Non tiñas presión por parte da editorial?

LAURA:Non, non. Esta novela estivo moitos anos nun caixón, porque a miña pretensión non era presentala a unha editorial. Non, eu escribía porque me apetecía escribir naquel momento.

NOELIA: Que foi o máis difícil mentras ías escribindo?

LAURA: O máis difícil… A novela ten dúas partes. A primeira é moi descritiva (ao mellor demasiado incluso), pero eu quería detallar moito todas as imaxes que eu ía creando na miña mente. Entón eu tiña un escenario e uns personaxes moi, moi claros; e quería transmitilo. Para iso tes que recurrir a ese tipo de literatura descritiva, con moitos calificativos. Despois, eu doulle moi importancia aos sentimentos e as emoción. Entón para transmitir eses estados anímicos esa era a única maneira que eu cría que podía chegar.

NOELIA: Tes outros proxectos? Hai outra novela nalgún caixón?

LAURA: Teño iniciadas un par de cousas, si. A ver se agora no verán con máis tempo… Durante o curso é difícil centrarse, desconectar...

NOELIA: Foi difícil atopar unha editorial para publicala?

LAURA: Si. No momento no que o vin aí, impreso en formato papel (eu llo dera a algún familiar para ler), pensei -eu leo moito, moito- : “por que esto non pode estar á disposición de posibles lectores?” Gústame dar unha oportunidade aos lectores noveis. Eu experimentei a dificultade que supón que moitas editoriais pidan o manuscrito e un currículum literario. Teño publicado en revistas científicas, pero non ten nada que ver con isto. A maior dificultade radica en ser escritor novel, en que xa non valoran a calidade da obra (porque me parecería moi lícito que considerasen que, baixo os seus criterios, non se adaptase a liña editorial ou que non reunise uns mínimos). O máis doloroso é ser novel, non ter nada publicado e ver que che cerran a porta.

Teresa L. Sancosmed: Actualmente é un mundo moi pechado…

LAURA: Moi hermético.

NOELIA: Unha autora ten capacidade de decisión sobre a edición? Puideches, por exemplo, escoller a foto da portada?

LAURA: A min propuxéronme unha corrección da obra, suxerindo algúns cambios; aceptei algún pero outros non. Tiven eu a autoridade para escoller. En relación coa portada, propuxéronme varias opción e eu escollín a que me pareceu que se adaptaba mellor ao contido lo libro. Porque a portada é importantísima; é a carta de presentación do libro.

NOELIA: Que autoras ou autores che interesan como escritora? E como lectora?

LAURA: Como escritora e como lectora, xa dixen que me gustaba dar opción a escritores que non son moi coñecidos. Escollo por xéneros, non tanto por autores. Gústanme as novelas actuais, que traten temas cos que me poida sentir identificada, cos que dalgunha maneira poida empatizar. Gústanme moito biografías de mulleres que viven en culturas diferentes, porque che axuda a aprender e iso enriquece a unha persoa. A historia, por exemplo, dunha rapaza que foi sometida a unha mutilación en Kenia, aínda que a vexamos como algo lonxano está pasando a día de hoxe no mundo; ás veces tampouco o queremos ver....

Teresa L. Sancosmed: Falabas de xéneros. A cales te ceñirías, por exemplo?

LAURA: Máis que escoller, eu descartaría. Non me gusta moito a novela histórica. Só me gusta cando cobran moito protagonismo as personaxes; cando te sitúan nunha época, pero tamén levan o peso da trama; se non son descritivas. Tampouco me gustan as do oeste. Gústanme as historias románticas. Sempre é agradable que che fagan esbozar un sorriso de complacencia.

NOELIA: Que che interesa máis do feito de escribir?

LAURA: En que aspecto? Non o fago lucrativamente. Escribo porque me gusta. Igual que me gusta ler, gústame escribir. O que pasa é que cando escribes tes moito poder, porque estás creando os personaxes que ti queres, fas que a  súa viada vaia polos derroteros que ti queres… Tamén me gusta xogar con esa cuarta dimensión, que é un abano moi amplo de posibilidades, porque non temos ningunha referencia do que sucede e iso che dá liberdade. Aproveitei o paranormal, un mundo inmaterial, para mostrar un paralelismo entre dúas vidas en principio totalmente diverxentes, pero que tiñan un fío en común: non ser donas das súas vidas. Valinme diso, pero a historia non se centra niso.

Teresa L. Sancosmed: É interesante o que dis sobre o poder de quen escribe.

LAURA: O que xa é moi agradecido é crear oo libro que a min me gustaría ler. Cando ves que hai persoas que o len e que che din que lles gustou, ves que conectaches con alguén máis.

Teresa L. Sancosmed: Ou que non lles gustou, pero o leron; que se abren a ese universo  e teñen algo que decir, non?

LAURA: Eu creo que este libro invita á reflexión. Ese era o meu obxectivo, que se ve xa no título: Mi vida en tus manos. A miña vida non debe estar en mans que non sexan as miñas.

NOELIA: Como definirías o teu estilo?

LAURA: Pois non sei como definilo. Realmente escribo o que me apetece escribir. Non me cingo a ningunha regra. Escribo o que me apetece.

Teresa L. Sancosmed: Pero es consciente de que hai en ti un desexo de estilo, ou non? Hai unha búsqueda?

LAURA: Sei que talvez peco de  darle moita importancia aos sentimentos de cada personaxe, de estar na posición do que sabe o que pensa e do que sinte cada un deles.

Teresa L. Sancosmed: Podemos pasar agora a falar da trama.

NOELIA: Por que elexiches este título?

LAURA: Polo que comentaba anteriormente. Incita a reflexión que se vai desgranado no interior da obra. Vivimos nun mundo que nos obriga a correr. Moitas veces non disfrutamos de cousas moi pequeniñas, como pode ser compartir un café con un amigo. Creo que debemos pararnos a pensar que a nosa vida ten un inicio e un final e que o que imos levar son pequenos momentos. A sociedade nos obriga case a ser perfectos. Parece que un erro é un drama, pero hai que tomalo como unha situación que nos faga fortes, non algo que nos  martirice. O último capítulo define moi ben o que é toda a historia: temos dereito a equivocarnos, a tomar as nosas propias decisións, sendo conscientes de que ás veces non serán as apropiadas; pero, ao final, o camino da nosa vida escribímolo nós.  

NOELIA: Os capítulos 1 e 23 comenzan igual. É para selar a aventura e evolución de Mónica?

LAURA: Pois si. Está feito a propósito. A novela empeza un día normal, como un de tantos. Nese círculo vicioso no que se convertirá a súa vida, sen diferenciar un luns dun martes, no último capítulo hai un atisbo de cambio.

NOELIA: Por que te inclinaches por un tema tan de actualidade entre os adolescentes como está a ser o asunto das aparicións, das pantasmas ou dos médium?

LAURA: Xa vos dixen que este libro levaba anos nun caixón. Esta moda veu a posteriori. Foi curioso saber que tiña algo aí e que cando saiu á luz había series de televisión e autores enfocados neste tipo de novela. Pero non foi buscado voluntariamente.

NOELIA: A min recórdame a serie de Telecinco El don de Alba, pero podemos citar tamén Entre fantasmas ou Médium. Inspirácheste nalgunha delas?

LAURA: Non, non.

NOELIA: Aparece tamén o tema do amor. O conxunto destes dous temas pode parecer un pouco comercial. Ti que opinas?

LAURA: Creo que a vida sen amor é unha vida baleira. Sexa amor de parella ou doutro tipo. Unín dous temas que me atraen moito como lectora e construín esta historia.

NOELIA: É unha novela de misterio?

LAURA: En certo modo, si. O desenlace non se coñece ata as últimas páxinas. Vou dirixindo ao lector por onde eu quero. E o lector non espera ese final.

NOELIA: Eu vexo pouca acción nela. Os personaxes pasan o tempo pensando  e falando. Temos que esperar moitas páxinas para ver un pouco de acción. Por que?

LAURA: Polo que comentei. Quería situar moi ben o lugar, os personaxes. Quería que o lector se puidese facer unha imaxe o máis leal aos meus pensamentos. Só despois empeza a acción. É certo. Hai unha primeira parte moi descritiva. Vén despois unha maior dinámica.

NOELIA: Poderiamos considerala unha novela satírica ou de humor? Por que?

LAURA: Eu creo que non.

Teresa L. Sancosmed: Esperamos tanto, hai tan pouca acción e o desenlace se desencadena tamén a través do diálogo (asistimos a través dos ollos de quen o ve e nolo conta), nun momento dado pregunteime se podía haber unha intención satírica, se pretendías facer un guiño ao lector parodiando as novelas que precipitan o final, de forma rápida, concentrado case nun único capítulo. Ver descolgarse pola ventá a uns personaxes fai rir un pouco. A min me fixo pensar nesta posibilidade.

LAURA: Realmente non, pero o lector tamén saca as súas impresións.

NOELIA: Temos que vela como unha novela de denuncia social?

LAURA: É unha boa pregunta. Ao mellor si: unha denuncia da sociedade na que nos vemos obrigados a vivir, na que só se valoran os méritos. A familia vive de cara á galería, despreocupada dos sentimentos da súa filla. É máis importante a imaxe que den cara afora.

NOELIA: Centrándonos  nos personaxes, cal foi o que che resultou máis difícil de construír? Por que?

LAURA: Ningún. Como os vou levando por onde quero, non me custa. A raíz de publicar, tiven a ocasión de falar con escritores, algún moi coñecidos, que me comentan que eles se poñen a escribir sempre que teñen un anaco de tempo. Eu así non podo. Nun ratiño eu non escribo nada, porque para centrarme necesito tempo. Como me poño na pel de cada personaxe, sufro o que está a sufrir, padezo o que está padecendo e se se divirte tamén me divirto con el. Entón non me resulta complicado crear ningún deles. Aínda que con algún non coincido en nada, evidentemente. Non me identifico con ningún tampouco. Porque me teñen preguntado se era autobiográfica. Non, non é. Por sorte, diría eu non o é. Porque calquera das vidas que aparecen reflectidas na obra teñen as súas cousas.

NOELIA: Cal é o teu preferido?

LAURA: Eu creo que Mónica. É co que comenza e co que remata. É tamén ao que lle dediquei máis horas.

NOELIA: Os lugares da acción son cercanos para os lectores. Podes comentarnos algo sobre eles?

LAURA: Partín de ciudades coñecidas para nós, que vivimos onde vivimos, pero non se trata de lugares concretos. A cafetería que frecuenta Mónica non a coñezo, creeina eu. Parto de lugares que permiten coñecer algo do noso. Parece que sempre nos situamos en comunidades ou países… Esta é unha historia que lle podería pasar a calquera…

Teresa L. Sancosmed: Esto é o que se nos foi ocorrindo preguntarche. Non sei se ti queres comentar algo máis sobre algún aspecto polo que non che preguntaramos.

LAURA: Quero agradecer o esforzó que fixestes para preparar a entrevista, ler a obra, analizala minuciosamente para abordar cada unha das cuestión. Sei que leva moito tempo. Eu invitaría a lela. Ao mellor son idades moi tempranas para entendela. Teño a impresión de que Noelia non a entendeu totalmente. Aínda non tivo experiencias como para empatizar con situacións…

Teresa L. Sancosmed: Estás de acordo, Noelia? Que pensas ti desto? Comentárasme que si che gustara… por dous aspectos. Cales eran? Lembras? O tema doo misterio…e o tema do amor, o cambio que experimenta a protagonista… Outros matices, ao mellor non.

NOELIA: Ah si…

LAURA: Se esta novela a les dentro de cinco ou seis anos, cando xa terás moitas vivencias acumuladas, daraste de conta de detalles que se che pasaron por alto nun inicio, que te farán pensar en situación semellantes que ti viviches. Me refiro a esto. A nivel de léxico e expresións é asequible. Como invita a reflexión, quizás hai que ter un grao de madurez e eso dacho a vida..

Teresa L. Sancosmed: Eu invitei a Noelia a facer unha doble valoración crítica, a destacar aspectos positivos e negativos. Preparando esta entrevista, comentábame entón a excesiva extensión dalgúns capítulos.

NOELIA: Si, son os capítulos 11 e 20.

LAURA: Non encontrei a maneira de dividilos. É certo que os capítulos teñen  extensións moi dispares Non fun capaz de atopar o punto de ruptura onde me interesaba. A nivel crítico, os primeiros capítulos osn demasiado descritivos. Se os tivera que escribir agora, seguramente faría cambios. Pero todos os escritores opinamos igual. É un tema que tratamos nalgunha Feira do Libro. Hoxe escribes algo, a ti che gusta o resultado, pero o colles dentro de dous anos e Farías cambios, pola nosa propia evolución. A día de hoxe faría cambio, é certo; pero non quero decir con esto que cambiase a trama.

Teresa L. Sancosmed: Na miña opinión, a lectura faise moi lenta. Hai acción, pero está concentrada ao final. Hai moita descrición ao principio. A min custoume entrar nela. E sobre todo falan moito, pensan moito os personaxes. Creo que este é o punto débil da novela. Pero, bueno, son estilos…

LAURA: Claro. Eu non buscaba para nada unha novela de acción. Por eso hai aspectos que fan que non sexa unha novela dinámica. Pero agora que xa pasou un tempo desde a publicación, eu fago un balance positivo. Estou contenta co resultado. É a miña primeira novela extensa, con 23 anos… Fago unha valoración positiva. Evidentemente axuda a aprender. Na seguinte o que non me gusta nesta intentarei cambialo.

Teresa L. Sancosmed: Eu creo tamén que tes rasgos de estilo. Non coñezo outros escritos teus, entón non o podo ver; pero observo que che gustan as estruturas bimembres. Vas agrupando verbos, adxectivación, expresións… nun pensamento dual.

LAURA: Pode ser. Non me enterei.

Teresa L. Sancosmed: En todo caso, foi unha experiencia interesante. A ver se a repetimos, porque hai tempo que queriamos ter encontros con escritores. Moitas grazas. Que che vaia moi ben no teu próximo destino e moito ánimo para continuar por esta senda que se che abriu e que poidas contar con Finis Terrae para próximos proxectos.

LAURA: Agradecida a vós.

Teresa L. Sancosmed: Moitas grazas tamén, Noelia. Sei que foi un esforzo para ti, neste último trimestre. Pero agradezo a túa axuda. Non ten interese unha actividade de biblioteca que non conte co alumnado…

Noelia, tímida e nerviosa, sorrí.